โดย จงรักษ์ กิตติวรการ (ตี่)
chasen (茶筅) คือ แปรงที่ใช้สำหรับชงชาป่น ที่เรียกกันว่า มัตจะ (matcha) โดยใช้ตีให้ผงชารวมเข้าเป็นเนื้อเดียวกับน้ำที่อยู่ในถ้วยชา แปรงตีชานี้ทำจากท่อนไม้ไผ่แก่ขนาดเส้นรอบวงใหญ่กว่าหัวแม่มือเล็กน้อย จักเป็นซี่ๆจนรอบ แล้วดัดซี่ที่จักนี้ให้ชี้เข้าข้างในสลับกับชี้ออก ปลายซี่แต่ละซี่จะถูกดัดให้โค้วและเรียว จนได้ทรงเป็นแปรงตามที่แสดงในรูป ขนาดมาตรฐานโดยทั่วไปประมาณ ๑๒ ซม. แต่อาจจะมีขนาดที่เล็กหรือใหญ่ได้กว่านี้ แปรงตีชามักจะแบ่งกันตามจำนวนซี่ที่จัก (นับจำนวนซี่เฉพาะซี่รอบนอก) มีตั้งแต่ขนาด ๑๖ ซี่ไปจนกระทั่ง ๑๒๐ ซี่
ในภาพซ้ายเป็นแปรงขนาด ๔๐ ซี่ ส่วนอันขวามี ๑๒๐ ซี่ แปรง ๔๐ ซี่จะมีซ่ฟันที่ใหญ่ เหมาะสำหรับชงชาเข้ม (koi-cha) เนื่องจากชงกันเข้มข้นมาก ขนาดหนืดเหมือนเนื้อโคลนเหลวๆ ส่วนแปรง ๑๒๐ ซี่ใช้สำหรับชงชาบาง (usui-cha) ที่มีความเข้มข้นน้อย เหลว ไหลลื่น
แปรงตีชา อันใหม่ที่ใช้งานครั้งแรก ควรเอาแช่น้ำไว้อย่างน้อย ๑ ชม. ก่อนใช้งานเพื่อให้แปรงนุ่ม เมื่อใช้งานจะได้ไม่แตกหัก และก่อนการใช้งานทุกครั้งให้จุ่มในน้ำร้อน โดยจะจุ่มในถ้วยที่ใช้ชงชาก็ได้ัดังภาพ หลังการใช้แปรงตีมัตจะแล้ว ให้ล้าง โดยใช้แปรงคนในน้ำร้อน หากยังมีคราบชาติดซี่แปรงให้ผ่านน้ำประปาแล้วใช้นิ้วมือลูดคราบชาออกอย่างบรรจง สบัดแปรงให้สะเด็ดน้ำ
ในภาพจะเห็นอุปกรณ์เป็นเครื่องกระเบื้อง ทรงลูกชมพู่ แกนกลางกลวง มีรูเปิดกลมหัวท้าย คือ แป้นเสียบแปรงตีชา (chasen-ta-te) แปรงที่ล้างสะเด็ดน้ำแล้ว ให้เสียบลงบนแป้นนี้ ซึ่งจะทำหน้าที่รักษาแปรงไม่ให้เสียรูป
สำหรับท่านที่สนใจรายละเอียดปลีกย่อยของแปรงตีชาที่มีรูปร่างแตกต่างกันไปบ้างเล็กน้อยตามแต่ละสำนัก สามารถดูเพิ่มเติมได้จาก http://verdure.tyanoyu.net/cyasen.html
No comments:
Post a Comment